Ngủ trưa chẳng phải là chuyện gì xa lạ đối với các nước Châu Á như Việt Nam chúng ta. Tuy nhiên, với một lục địa nặng về tư bản chủ nghĩa như Châu Âu, ngủ trưa vào lúc nghỉ trưa không hoàn toàn được đón nhận một cách nồng nhiệt ở tất cả các quốc gia thành viên. Truyền thống ngủ trưa chỉ tồn tại phổ biến ở một số quốc gia nằm ven rìa Địa Trung Hải như: miền nam nước Pháp, Ý, Tây Ban Nha, Hy Lạp… Mỗi một quốc gia trong khu vực địa lý này đều có quan niệm riêng về ngủ trưa nhưng Tây Ban Nha là quốc gia đáng để nói đến hơn cả.
Ngủ trưa là một giai đoạn rất quan trọng đối với người Tây Ban Nha. Nằm ở ven rìa Địa Trung Hải, khí hậu bên Tây Ban Nha rất nóng vào mùa hè, nhiệt độ vào đầu giờ chiều lên đến 40 độ. Sau khi ăn trưa xong, đôi mắt díp lại và hiển nhiên người Tây Ban Nha cần phải đi ngủ. Giữa 15h00 và 17h00, tất cả mọi nơi trên quốc gia này, từ thành phố lớn đến các ngôi làng hẻo lánh đều chìm vào giấc ngủ và mọi hoạt động ngoài đường đều dừng lại. Thế rồi sau 17h00, mọi người quay trở lại làm việc ở văn phòng, trả lời điện thoại, mắt dính chặt vào màn hình máy tính, gửi email… thêm 5 tiếng làm việc nữa. Rồi đến tận 22h00 họ mới về nhà để ăn tối. Đúng là một nhịp điệu sống chẳng giống ai ở Châu Âu hết!
22h00, lúc mà những người Châu Âu khác đang chuẩn bị đánh răng rồi lên giường ngủ, thì trên đất Tây Ban Nha, sự sôi động của buổi tối mới thật sự bắt đầu. Đây là lúc các chương trình thời sự cũng như các kênh giải trí trên tivi mới bắt đầu trình chiếu và chỉ kết thúc vào lúc 01h00 sáng. Đa số người Tây Ban Nha đều thức vào khung giờ này để xem tivi, và vì thế đi ngủ muộn hơn rất nhiều so với các quốc gia Châu Âu khác. Mặc cho những giờ giấc hơi quái dị này, truyền thống ngủ trưa của người Tây Ban Nha cùng với một số thói quen khác đã trở thành một biểu tượng văn hóa, một ví dụ điển hình cho trường phái nhịp sống chậm.
Chính vì khung giờ hoạt động lạ lùng này mà không ít du khách quốc tế gặp phải “cú sốc văn hóa” khi đặt chân đế xứ sở bò tót. Khung giờ từ 14h00 đến 17h00 là khoảng thời gian khách du lịch nhảy ra ngoài đường dạo phố và mua sắm. Chuyện rất bình thường. Nhưng những gì hiển thị trước mặt họ trong lúc này là những khu phố chết, không có người ngoài đường, từ cửa hàng đến siêu thị đều đóng cửa. Như ví dụ trên đây, một cửa hàng bán rau quả đóng cửa và ngay bên cạnh đó là ông chủ đang ngồi dùng bữa trưa.
Vậy tại sao người Tây Ban Nha lại có thói quen ngủ trưa kiểu này? Trước hết, chúng ta hãy đảo qua một chút về nguồn gốc khá thú vị của thói quen ngủ trưa này trên đất Tây Ban Nha. Thực ra, người Tây Ban Nha không phải là những người sáng chế ra món ngủ trưa này. Nó có nguồn gốc từ thời La Mã. Vào thời kỳ ấy, người La Mã có từ sexta hora, ám chỉ khoảng thời gian giữa 12h00 và 15h00 và trong khoảng thời gian này, người La Mã thường sử dụng để nghỉ ngơi, có thể là ngủ hoặc đơn thuần là nằm ngả lưng một chút. Với vai trò là một thuộc địa của La Mã rồi sau này mặc dù đã trở thành một vương quốc hùng mạnh, người Tây Ban Nha vẫn tiếp tục thói quen nghỉ trưa thừa hưởng từ thời La Mã. Tiếp đến vào thời Trung Cổ, một số nguồn tin cho rằng truyền thống ngủ trưa trên đất Tây Ban Nha đạt đến một mức mới, có quy củ hơn. Số là nước Tây Ban Nha lúc bấy giờ có một hệ thống khá dày đặc các tu viện Thiên Chúa giáo. Theo đúng nội quy được ban hành trong các tu viện, các tu sĩ cần phải được nghỉ trưa cũng vào khung giờ từ 12h00 đến 15h00. Thế rồi rất nhanh, chúng ta chuyển đến thời kỳ Thế Chiến thứ Hai, cột mốc lịch sử mà truyền thống ngủ trưa của người Tây Ban Nha đạt đến một mức khác. Lúc bấy giờ, nước Tây Ban Nha dưới sự cầm trịch của độc tài Franco, là đồng minh của Đức Quốc Xã. Để “nịnh” người đồng minh thân tín của mình, nước Tây Ban Nha điều chỉnh múi giờ cùng với nước Đức mặc dù về mặt địa lý thì đáng lẽ phải cùng múi giờ với Vương Quốc Anh. Và thế là khung giờ để ngủ trưa không còn là 12h00-15h00 nữa mà là 15h00-17h00. Kể cả khi hòa bình lặp lại, người Tây Ban Nha không quay trở lại khung giờ cũ nữa.
Vậy là lý giải đầu tiên cho việc ngủ trưa khác người của người Tây Ban Nha đến từ việc xác định múi giờ từ thời độc tài Franco. Lý giải thứ hai là nhu cầu cần phải ngủ trưa dưới cái nóng bức mùa hè. Có lý giải nào khác? Có đấy. Kể cả khi không phải là dưới cái nóng 40 độ, kể cả khi ngồi trong phòng máy lạnh, người Tây Ban Nha vẫn duy trì thói quen ngủ trưa từ 15h00 đến 17h00. Ngủ trưa có lẽ không chỉ là nhu cầu sinh lý nữa mà là một ý muốn chủ quan. Thật vậy, nói đến nước Tây Ban Nha là nói đến một quốc gia gắn liền với những bữa tiệc party thâu đêm. Tại đây, không khó để nhìn thấy những ông lão bà già vẫn tụ tập ngoài đường cho đến tận 3h sáng, một điều bạn sẽ không thể thấy ở các quốc gia Châu Âu khác. Vậy thì làm thế nào mà họ có thể thức đến nửa đêm như vậy? Phải làm một giấc vào buổi chiều thôi, để còn lấy sức cho buổi tối chứ.
Với những chứng minh của khoa học, ngủ trưa với một thời lượng hợp lý hoàn toàn có ích cho con người, đặc biệt là cho dân công sở. Một số quốc gia tại Châu Âu như Đức hay Bắc Âu, mặc dù không có truyền thông ngủ trưa nhưng cũng đã có những dấu hiệu cho thấy việc hưởng ứng ngủ trưa. Ấy thế mà trong những năm gần đây, thói quen ngủ trưa ở Tây Ban Nha lại đang phải đối mặt với nguy cơ bị xóa sổ. Nghe ngạc nhiên phải không? Thực ra thì cũng phải là không có lý. Khoa học chứng minh là ngủ trưa thỉ cần khoảng 30 phút là OK. Vấn đề đối với nước Tây Ban Nha nằm ở chỗ họ ngủ đến tận 2 tiếng!
Trước làn sóng khủng hoảng kinh tế Châu Âu suốt từ năm 2008 đến nay, đã có rất nhiều bài phân tích và báo chí xoay quanh chủ đề nên hay không nên thay đổi khung giờ ngủ trưa của nước Tây Ban Nha, vốn dĩ bị coi là “lập dị” so với những quốc gia láng giềng. Người ta nói rằng nhịp sống hiện tại đang là rào cản chính dẫn đến khủng hoảng kinh tế ở Tây Ban Nha bởi nó trực tiếp ảnh hưởng đến năng suất lao động. Hãy nhìn vào những con số, người Tây Ban Nha có thể làm việc lâu hơn so với các nước Châu Âu còn lại, nhưng suy cho cùng năng suất lao động của họ lại kém hơn. Lý do là vì họ có quá nhiều ngắt quãng để nghỉ trong một ngày làm việc ở công sở. Họ cũng bắt đầu làm việc lúc 9h00 như nhiều quốc gia Châu Âu. Nhưng thay vì làm việc một lèo từ 9h00 đến 12h00, họ lại nghỉ ngắt quãng lúc 11h00 để… ăn sáng. Rồi sau đó, họ không nghỉ ăn trưa mà lại hùng hục làm đến 14h00 mới nghỉ để ăn. Rồi ăn xong, họ lại… ngủ trưa cho đến 17h00. Tóm lại, việc tổ chức thời khóa biểu làm việc không khoa học này không những khiến người Tây Ban Nha làm việc kém hiệu quả mà chất lượng cuộc sống của họ cũng bị giảm sút.
Người Tây Ban Nha đã từ lâu không mấy khi quan tâm lắm đến mấy thứ này nhưng khủng hoảng kinh tế liên miên đã khiến họ phải xem lại truyền thống nước nhà. Với tỉ lệ thất nghiệp lên đến 52% trong số những người có độ tuổi lao động dưới 25 tuổi, chính phủ Tây Ban Nha đang loay hoay trong việc tìm lối thoát cho mình và có vẻ như thay đổi múi giờ và khung giờ ngủ trưa đang là một trong những chủ đề được bàn luận ở quốc hội.
Tuy nhiên, kể cả khi bản thân người Tây Ban Nha thấu hiểu được sự cần thiết của việc thay đổi và chính phủ Tây Ban Nha bắt tay vào công cuộc chuyển đổi, quá trình này không thể diễn ra ngày một ngày hai. Bởi khung giờ hiện tại đã ngấm sâu vào dòng máu văn hóa của toàn dân tộc Tây Ban Nha. Thay đổi khung giờ mới đồng nghĩa với thay đổi lịch các sự kiện văn hóa, giờ vàng quảng cáo ở tivi, giờ nghỉ của các trường học… thực sự là một công trường quá khổng lồ và có vẻ quá tầm so với năng lực của chính phủ đương thời.
Với cá nhân Thái Balo, tuy ngủ trưa kiểu Tây Ban Nha khác những quốc gia khác, nhưng dù sao đó cũng là một nét văn hóa riêng biệt và tạo sức hút với cá nhân tôi. Cái gì cũng sẽ đến lúc phải thay đổi để thích nghi nhưng tôi hi vọng truyền thống này không bị thay đổi một cách tận gốc rễ để rồi biến mất.
Thái Balo
.jpg)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét